آیا می‌دانستید با ثبت برند، نه تنها مالکیت قانونی کسب‌وکار خود را تثبیت می‌کنید، بلکه اعتبارتان در بازار چند برابر می‌شود؟ در این مقاله با قوانین ثبت برند در ایران و مزایای بین‌المللی آن آشنا می‌شوید.مهم‌ترین این قوانین، “قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری” است که توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و با آیین‌نامه اجرایی ویژه‌ای همراه است. این قانون، به‌طور دقیق و جامع، تعاریف، شرایط و مراحل ثبت علائم تجاری (اعم از نام برند و لوگو) را مشخص کرده است.
بنابراین، تمامی اشخاص حقیقی یا حقوقی، از شرکت‌های بزرگ گرفته تا کسب‌وکارهای خانگی و اینترنتی، برای ثبت برند خود ملزم به رعایت مفاد این قانون و دستورالعمل‌های آن هستند.
در این مقاله، علاوه بر قوانین داخلی، نگاهی مختصر نیز خواهیم داشت به مقررات ثبت برند در سطح بین‌المللی؛ از جمله موافقتنامه مادرید و کنوانسیون پاریس که نقش مهمی در ثبت و حمایت از برند در خارج از مرزهای کشور ایفا می‌کنند. با ثبتتو همراه باشید.
۱. ثبت برند در ایران از کدام قوانین پیروی می‌کند؟
ثبت برند در ایران یک فرآیند قانونی مشخص دارد که تحت نظارت مجموعه‌ای از قوانین داخلی و بین‌المللی انجام می‌شود. در رأس این قوانین، قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب سال ۱۳۸۶ قرار دارد که در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و همراه با آیین‌نامه اجرایی آن، چارچوب کامل ثبت علائم تجاری را ارائه می‌دهد.
طبق این قانون، هر علامت تجاری یا برند برای اینکه قابلیت ثبت قانونی داشته باشد، باید دو شرط اصلی را دارا باشد:
-
تمایز و نوآوری: برند باید دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی باشد که آن را از سایر برندهای موجود در بازار متمایز کند.
-
عدم تشابه با برندهای دیگر: برند نباید به‌گونه‌ای باشد که باعث اشتباه یا گمراهی مصرف‌کننده شود. شباهت زیاد با علائم ثبت‌شده قبلی، مانع ثبت خواهد شد.
فصل سوم این قانون، یعنی از ماده ۳۰ تا ۴۷، به‌طور خاص به موضوع علائم تجاری، برند، لوگو و شرایط ثبت آنها اختصاص دارد طبق ماده 30 این قانون:
-
علامت تجاری (لوگو) باید قابل رؤیت باشد و امکان تشخیص کالا یا خدمات یک شخص (اعم از حقیقی یا حقوقی) را از سایر رقبا فراهم کند. یعنی برند باید به‌گونه‌ای طراحی شود که متمایز باشد و مشتریان را به سمت شناسایی شما هدایت کند.
-
علامت جمعی به نوع خاصی از علائم گفته می‌شود که توسط گروه یا انجمنی خاص استفاده می‌شود (مانند برند یک اتحادیه صنفی). در این حالت، متقاضی باید در اظهارنامه، صراحتاً جمعی بودن علامت را ذکر کند و ویژگی‌های کالا یا خدمات نظیر منبع جغرافیایی، کیفیت، یا مشخصات خاص را مشخص نماید.
-
نام تجاری (Brand Name) شامل هر اسم یا عنوان نوآورانه‌ای‌ست که بتواند شخص حقیقی یا حقوقی را از سایرین متمایز و شناسایی‌پذیر کند. انتخاب یک نام تجاری باید خلاقانه، منحصربه‌فرد و غیرتکراری باشد.
قانون ثبت اختراعات به‌عنوان ستون فقرات حقوق مالکیت فکری در ایران، چارچوبی منسجم برای ثبت برند فراهم کرده است تا از حقوق تجاری صاحبان برند به‌صورت مؤثر محافظت شود. اگر برند شما با این الزامات همخوانی نداشته باشد، در مراحل اولیه رد خواهد شد. علاوه بر این موارد، سایر مواد قانونی نیز به موضوعاتی چون مدارک مورد نیاز برای ثبت برند، مدت اعتبار برند، تمدید و ابطال آن، نحوه اعتراض به برندهای مشابه و ضمانت اجرای حقوقی در صورت نقض علامت تجاری می‌پردازند که در ادامه مقاله به آنها اشاره خواهیم کرد.
👈مقالات مرتبط
شما دوست علاقمند می توانید برای مطالعه بیشتر در رابطه با این موضوع، مقاله پیشنهادی زیر را مطالعه نمایید. مزایای ثبت برند چیست؟
3- مدارک لازم برای ثبت برند در ایران چیست؟
برای ثبت برند در ایران، بسته به اینکه متقاضی شخص حقیقی یا حقوقی باشد، مدارک متفاوتی مورد نیاز است.
در صورتی که متقاضی یک شخص حقیقی باشد، ارائه کپی شناسنامه و کارت ملی صاحب برند، نمونه علامت موردنظر (در ابعاد حداقل ۶×۶ سانتی‌متر) و مجوز فعالیت مانند جواز کسب یا پروانه بهره‌برداری الزامی است.
اما اگر برند به نام یک شخص حقوقی (شرکت) ثبت شود، لازم است روزنامه رسمی تأسیس شرکت و آخرین تغییرات، کپی شناسنامه و کارت ملی مدیرعامل، مجوز فعالیت مرتبط با برند، و نمونه علامت تجاری مورد نظر ارائه گردد. همچنین در صورتی که امور ثبت برند توسط نماینده یا وکیل انجام شود، معرفی‌نامه یا وکالت‌نامه رسمی نیز باید ضمیمه مدارک شود.
نکته مهم این است که اگر برند به زبان لاتین یا غیر فارسی باشد، ارائه کارت بازرگانی نیز الزامی خواهد بود.
4- موانع ثبت برند و لوگو طبق قانون ایران
مطابق با ماده ۳۲ قانون ثبت اختراعات، هفت مانع اصلی برای ثبت برند در ایران تعریف شده که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر است:
-
عدم توانایی در تمایز:
اگر برند یا علامت تجاری نتواند به‌طور مؤثر محصولات یا خدمات شما را از سایر رقبا متمایز کند، قابل ثبت نخواهد بود. -
مغایرت با موازین شرعی و نظم عمومی:
استفاده از واژه‌ها، تصاویر یا نشانه‌هایی که با ارزش‌های دینی، اخلاقی یا نظم عمومی جامعه در تضاد باشد، ممنوع است. -
گمراه‌کننده بودن برند یا لوگو:
اگر برند باعث شود مصرف‌کننده درباره مبدا جغرافیایی کالا یا ویژگی‌های آن دچار اشتباه شود، ثبت آن امکان‌پذیر نیست. -
تشابه یا تطابق با علائم ثبت‌شده:
در صورتی که برند یا لوگوی موردنظر مشابه یا عین یک علامت تجاری ثبت‌شده‌ی دیگر باشد یا شخصی نسبت به آن حق تقدم داشته باشد، نمی‌توان آن را ثبت کرد. -
استفاده از علائم دولتی یا بین‌المللی:
ثبت برندهایی که شامل پرچم، نشان، نماد یا نام اختصاری سازمان‌های دولتی، بین‌المللی یا کشورهای دیگر باشد، مجاز نیست.
5- ثبت برند از طریق کدام سازمان انجام می‌شود؟
فرآیند ثبت برند در ایران، باید به‌صورت رسمی و از طریق اداره مالکیت صنعتی انجام گیرد. این اداره زیرمجموعه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است و ثبت برند نیز از طریق سامانه مالکیت معنوی به نشانی ipm.ssaa.ir صورت می‌گیرد.
برای ثبت برند، شما باید یک اظهارنامه ثبتی را به‌صورت اینترنتی در این سامانه ثبت کنید. این اظهارنامه شامل اطلاعات دقیق برند، مشخصات مالک، نمونه‌ی علامت تجاری، و همچنین فهرستی از کالاها یا خدماتی است که برند برای آنها درخواست شده است. نکات مهم در ارسال اظهارنامه ثبت برند:
-
ارائه نمونه علامت:
برند یا لوگوی مورد نظر باید به‌صورت فایل تصویری ضمیمه شود. -
مشخص کردن طبقات برند:
هر نوع کالا یا خدمت در یک یا چند طبقه مشخص از طبقه‌بندی بین‌المللی برند قرار می‌گیرد. متقاضی باید با دقت، طبقه یا طبقات مرتبط با محصولات یا خدمات خود را انتخاب کند. -
بررسی اولیه توسط اداره مالکیت صنعتی:
پس از ارسال اظهارنامه، کارشناسان اداره مالکیت صنعتی برند شما را از نظر شباهت با برندهای قبلی، قانونی بودن و سایر شرایط بررسی می‌کنند. در صورت تأیید، مراحل ثبت رسمی آغاز می‌شود.
ثبت برند فرایندی حقوقی و رسمی است که تنها از طریق اداره مالکیت معنوی امکان‌پذیر است. رعایت جزئیات در تنظیم اظهارنامه و انتخاب طبقات صحیح، شانس موفقیت در ثبت برند را افزایش می‌دهد. پیشنهاد می‌شود پیش از ثبت، از مشاوره کارشناسان حقوقی یا متخصصان ثبت برند بهره‌مند شوید.
📌شما دوست عزیز می توانید
برای انجام اقدامات ثبتی خود و نیازمندی های خدمات حقوقی شرکت خود از کارشناس خبره ما در موسسه ثبتتو کمک بگیرید. تنها کافیست با ما تماس گرفته و از مشاوره رایگان ما نیز بهره مند شوید.
6- ثبت بین‌المللی برند: آشنایی با موافقتنامه مادرید و کنوانسیون پاریس
قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری به‌عنوان قانون مادر در حوزه برند عمل می‌کند، اما تنها مرجع قانونی نیست. برای حمایت مؤثرتر از برندها به‌ویژه در سطح بین‌المللی، کشور ایران به چند معاهده معتبر جهانی در حوزه مالکیت فکری و علائم تجاری نیز پیوسته است. از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
موافقتنامه مادرید چیست و چه ارتباطی با ثبت برند دارد؟
موافقتنامه مادرید یکی از مهم‌ترین ابزارهای بین‌المللی برای ثبت برند در کشورهای مختلف به‌شمار می‌رود. این موافقتنامه به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که با ارائه یک اظهارنامه واحد و از طریق اداره مالکیت صنعتی کشور مبدأ، برند یا علامت تجاری خود را در چندین کشور عضو این اتحادیه بین‌المللی ثبت کنند.
یکی از شروط مهم استفاده از این سیستم، داشتن اقامتگاه قانونی یا مرکز فعالیت اقتصادی در یکی از کشورهای عضو است. ماده ۳ این موافقتنامه به‌طور دقیق شرایط مربوط به اقامتگاه و کشور مبدأ را تشریح کرده است.
💡 به زبان ساده: اگر برند خود را ابتدا در ایران ثبت کرده باشید، سپس می‌توانید از طریق موافقتنامه مادرید برای ثبت آن در سایر کشورها (مانند آلمان، فرانسه، ترکیه و…) اقدام کنید.
مراحل ثبت برند بین‌المللی از طریق موافقتنامه مادرید:
-
ثبت ملی برند در ایران (کشور مبدأ)
-
تکمیل فرم‌های بین‌المللی ثبت برند (فرم MM2 و فرم طبقات)
-
ارسال درخواست از طریق اداره مالکیت صنعتی ایران به وایپو (WIPO)
-
بررسی و تأیید برند توسط دفتر بین‌المللی ثبت علائم در ژنو
در صورت نبود مشکل قانونی یا حق تقدم، برند شما در کشورهای مورد نظر به ثبت خواهد رسید و از حقوق قانونی برخوردار می‌شود.
کنوانسیون پاریس چیست و چه تأثیری بر ثبت برند دارد؟
کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین معاهدات بین‌المللی در حوزه حمایت از برند، اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری است.
یکی از مهم‌ترین مفاد این کنوانسیون، ماده ۶ است که تصریح می‌کند: اگر یک برند در یکی از کشورهای عضو این کنوانسیون به‌طور رسمی ثبت شده باشد، سایر کشورها حق ابطال یا بی‌اعتبار ساختن آن علامت را ندارند، حتی اگر در کشور خودشان هنوز ثبت نشده باشد.
مهم‌ترین مزایای کنوانسیون پاریس برای برندها:
-
حق اولویت (Right of Priority):
اگر برند شما در یک کشور عضو کنوانسیون ثبت شده باشد، تا ۶ ماه فرصت دارید در دیگر کشورهای عضو همان برند را ثبت کرده و تاریخ ثبت اولیه را حفظ کنید. -
حمایت بین‌المللی:
در صورت تخلف یا سوءاستفاده، دارنده برند می‌تواند از طریق مراجع حقوقی کشورهای عضو، پیگیری قانونی انجام دهد.
خب. گیریم که ایران درد این معاهدات عضو است! چه تاثیری دارد؟ عضویت ایران در این معاهدات سه اثر مهم دارد:
-
تسهیل ثبت برند در خارج از کشور: کسب‌وکارهای ایرانی می‌توانند برند خود را با یک فرآیند ساده در کشورهای عضو نیز ثبت کنند.
-
حمایت بین‌المللی از حقوق برند: در صورت استفاده غیرقانونی از برند در خارج از کشور، امکان پیگیری حقوقی از طریق سازوکارهای بین‌المللی فراهم است.
-
افزایش اعتبار برند در بازار جهانی: ثبت بین‌المللی، برند شما را در سطح بین‌المللی به رسمیت می‌شناسد و برای فعالیت‌های صادراتی و جذب شریک تجاری اعتبار مضاعف ایجاد می‌کند.
هزینه ثبت برند در ایران بسته به تعداد طبقات و نوع علامت متفاوت است. به‌صورت کلی، هزینه‌ها شامل هزینه اظهارنامه، آگهی روزنامه رسمی، هزینه ثبت نهایی و هزینه کارشناسی می‌باشند. برای اطلاعات دقیق‌تر، با مشاوران ثبتتو تماس بگیرید.
ثبت برند در ایران یک فرآیند قانونی و تخصصی است که نیازمند آشنایی دقیق با قوانین داخلی و همچنین توجه به الزامات بین‌المللی می‌باشد. آگاهی از مفاد “قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری” و شناخت موانع قانونی، احتمال موفقیت در ثبت برند را افزایش می‌دهد. همچنین، عضویت ایران در معاهدات بین‌المللی مانند موافقتنامه مادرید و کنوانسیون پاریس، فرصتی بی‌نظیر برای کسب‌وکارها فراهم کرده تا برند خود را در بازار جهانی نیز ثبت و محافظت کنند. بنابراین، برای بهره‌مندی از حمایت‌های حقوقی و توسعه برند در سطح ملی و بین‌المللی، ثبت قانونی برند یک ضرورت انکارناپذیر است.
📞 با ثبتتو تماس بگیرید. مشاوره با ما رایگان است.
اگر تصمیم دارید برند خود را به ثبت برسانید اما در مسیر حقوقی و اداری آن ابهام دارید، تیم متخصص ثبتتو آماده است تا شما را در تمامی مراحل ثبت برند، از مشاوره اولیه تا ثبت نهایی، همراهی کند.
🔹 همین حالا با ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان کارشناسان حقوقی ثبتتو بهره‌مند شوید.
🔹 یا از طریق سامانه ثبتتو، درخواست ثبت برند خود را به‌صورت آنلاین ثبت کنید.
با ثبتتو، مسیر ثبت برند را سریع، مطمئن و حرفه‌ای طی کنید.
🎯شرکت ثبتتو به عنوان یکی از معتبرترین مجموعه‌های ثبتی ایران، با ارائه خدمات حرفه‌ای و مشاوره‌های تخصصی، به شما کمک می‌کند تا فرآیند ثبت را به راحتی و با اطمینان انجام دهید.
شما می‌توانید در سایر مقالات ما نیز به مطالب تخصصی مختلفی در حوزه‌های گوناگون دسترسی پیدا کنید که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره شده است:
📌 انواع ثبت شرکت‌های بین‌المللی: ثبت شرکت در عمان و هزینه ثبت شرکت در دبی
📌 انواع گوناگون ثبت شرکت‌ها: ثبت شرکت گردشگری حقوقی، ثبت شرکت گردشگری سلامت
📌 ثبت برند و انواع آن شامل: آموزش ثبت برند تجاری، ثبت برند آنلاین
سوالات متداول
بر اساس ماده ۳۰ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، هر واژه، طرح، نقش، عدد، رنگ، تصویر یا ترکیبی از این‌ها که قابلیت تمایز محصولات یا خدمات را داشته باشد، می‌تواند به عنوان برند ثبت شود.
طبق قانون، برندهایی که شامل علائم گمراه‌کننده، مخالف نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشند، یا عین یا تقلید از پرچم، نشان ملی و سایر نمادهای رسمی کشورها باشند، قابل ثبت نیستند.
برای ثبت برند در ایران، بسته به اینکه متقاضی شخص حقیقی یا حقوقی باشد، مدارک متفاوتی نیاز است. افراد حقیقی باید کپی شناسنامه و کارت ملی، نمونه علامت تجاری و مجوز فعالیت خود را ارائه دهند. شرکت‌ها نیز باید روزنامه رسمی تأسیس و تغییرات، مدارک هویتی مدیرعامل، مجوز فعالیت مرتبط و نمونه برند را ارائه کنند. در صورت وجود نماینده، وکالت‌نامه یا معرفی‌نامه رسمی نیز لازم است. همچنین اگر برند غیرفارسی باشد، ارائه کارت بازرگانی الزامی است.
طبق قانون، مدت اعتبار ثبت برند ۱۰ سال است و پس از پایان این مدت، صاحب برند می‌تواند با پرداخت هزینه مربوطه، برند خود را برای دوره‌های ۱۰ ساله تمدید کند.
برای ثبت برند در سطح بین‌المللی، باید از معاهده مادرید استفاده کرد. قوانین WIPO (سازمان جهانی مالکیت فکری) شرایط و روند ثبت برند را برای کشورهای عضو این معاهده تنظیم می‌کند. کشور مقصد نیز طبق قوانین داخلی خود، برند را تأیید یا رد می‌کند.
